Roraty to poranna Msza Święta odprawiana ku czci Najświętszej Maryi Panny w okresie Adwentu w dniach powszednich. Roraty są zatem nabożeństwem maryjnym. Sama nazwa Mszy pochodzi od pierwszych słów antyfony Rorate coeli, desuper (Niebiosa, spuśćcie rosę). Jej tekst opiera się na proroctwach proroka Izajasza i wyraża oczekiwanie na przyjście Mesjasza.
Symbolem Maryi obecnym w czasie nabożeństwa jest umieszczona w pobliżu ołtarza biała świeca z niebieską wstążką (zwana roratką). Jest ona zapalana na czas Mszy. Czasami dzieci przychodzą do Kościoła na roraty z własnymi lampionami, wewnątrz których umieszczone są świece.
Tradycyjnie rozpoczyna się liturgię przy zgaszonym świetle elektrycznym, dopiero po akcie pokutnym, w czasie śpiewu Chwała na wysokości Bogu…, zapala się wszystkie światła w Kościele. Kwestia światła i ciemności jest bowiem kluczowa dla zrozumienia symboliki rorat – ciemność odnosi się do człowieka pogrążonego w grzechu, natomiast światło do Chrystusa, czyli Tego, który ostatecznie zwycięża wszelkie zło oraz do Maryi – Jutrzenki, pojawiającej się przed przyjściem Słońca – Jezusa.
Historia rorat sięga XIII wieku. Do Polski przyniosła je najprawdopodobniej św. Kinga z Węgier (żona Bolesława V Wstydliwego), chociaż równie często wiąże się je z królem Przemysławem II oraz środowiskiem zakonu cystersów. Natomiast w XVI wieku król Zygmunt Stary powołał specjalny chór w Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu, który miał śpiewać pieśni podczas rorat. Zwany był Kapelą Rorantystów i działał do ok. 1794 roku.
O wadze tego nabożeństwa świadczy fakt, że brali w nich udział przedstawiciele wszystkich stanów, w tym królowie i ich rodziny, np. Zygmunt Stary, Zygmunt August, królowa Bona, Anna Jagiellonka i Marysieńka Sobieska. Źródła z XVIII wieku donoszą, że przed rozpoczęciem rorat zapalone świece przynosili do ołtarza przedstawiciele wszystkich grup społecznych, a więc król, prymas, senator, szlachcic, żołnierz, kupiec i kmieć. Wręczali je kapłanowi, wypowiadając przy tym słowa: „Jestem gotowy na sąd Boży”. Ta formuła przypominała, że Adwent jest okresem oczekiwania na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa.
Współcześnie nabożeństwo bywa odprawiane nie tylko w godzinach porannych (najczęściej o godz. 6:00 – 7:00), ale również wieczorami. Godzina Mszy zależy od danej parafii. Ulokowanie rorat u schyłku dnia wynika z faktu, że wiele osób rano wybiera się do pracy bądź do szkoły i nie ma czasu na poranne uczestnictwo we Mszy Świętej.
W niektórych parafiach organizuje się towarzyszące nabożeństwu konkursy dla najmłodszych uczestników, np. konkurs na najładniejszy lampion. Roraty są bowiem Mszą dedykowaną szczególnie dzieciom. Stąd niektóre Kościoły stosują dodatkowy podział, wyróżniając roraty „dla dorosłych” oraz dla młodszych wiernych.
