Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela z lat 1651-56. Zbudowany z inicjatywy księdza Jana Sczechowicza. Najstarszy kościół katolicki na Górnej Orawie. W 1728 r. do prezbiterium dobudowano murowaną kaplicę. Remontowany gruntownie w latach 1816-29 i 1926-1927. Znacznej przebudowy dokonano w 1901 (dostawienie wolno stojącej wieży do korpusu) i w latach 1934-35 r. wybudowanie nowej kaplicy murowanej p.w. MB Bolesnej wg projektu Kramkowskiego, przebudowa dachów z nową wieżyczką na sygnaturkę. Ostatni remont w latach 1998-2002. Wytypowany w 2000 r. na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO.
Historia Kościoła św. Jana Chrzciciela w Orawce
W czasie budowania i malowania kościoła Orawka należała do komitatu orawskiego, będącego jednostką administracyjną ówczesnego Królestwa Węgierskiego. Orawka leżała w tej części północnej Orawy, która stanowiła w owych czasach własność panów Zamku Orawskiego. Wieś założona była w 1585 г. a w 1920 r. została przyłączona do Polski.
Kościół orawczański był pierwszym katolickim kościołem parafialnym dla dwunastu wsi polskiej Orawy, założonych na przełomie XVI i XVII w. Budowę kościoła zaczęto w 1651 r. i ukończono ok. 1658 r. Konsekracja świątyni odbyła się w 1715 r. W czasie przypadającym na początek wznoszenia świątyni na Węgrzech panowali Ferdynand III i IV, palatynem był Paweł Palffy, prymasem Jerzy Lippay. Nazwiska ich są ściśle związane z dziejami kościoła. Świadczą o tym tutejsze pamiątki.
W pierwszej połowie XVII wieku panowie Zamku Orawskiego, feudalni właściciele Orawy, /za wyjątkiem 20 posiadłości ziemiańskich/’, wyznawali religię luterańską i narzucali swoim poddanym wyznanie protestanckie w myśl zasady „czyja władza, tego religia”. Na tutejszym terenie założyli dwie luterańskie parafie. Z woli ludności północnej Orawy, sprzeciwiającej się nowej wierze, pod opieką wspomnianych centralnych władz państwowych zaczął tu pracę duszpasterską polski ksiądz, pochodzący z podhalańskiego Ratułowa, JAN SCZECHOWICZ,który w 1648 r. usadowił się w Orawce. Prymas Węgier powierzył mu duszpasterską opiekę nad wszystkimi katolikami orawskimi i mianował go proboszczem całej Orawy. W 1651 r. kościół otrzymał od króla Ferdynanda III 15-cetnarowy dzwon, w następnym roku Ferdynand IV darował kościołowi dwa następne dzwony. Do dnia dzisiejszego zachował się tylko jeden z napisem: „Ferdynand IV król Węgier i Czech darował mię wszystkim katolikom Orawy 1652”. Dwa dzwony podczas pierwszej wojny światowej zabrała komisja rekwizycyjna na cele wojenne. Palatyn Palffy ofiarował świątyni, oprócz innych cennych przedmiotów, ołtarz /lewy boczny/.
Budowę Kościoła zaczęto od wieży. Kruchta pod wieżą służyła pierwotnie za kaplicę do odprawiania nabożeństw. Ołtarze są późnobarokowe /odnowione w 1924 г/. W ołtarzu głównym rzeźba Piety a obok niej posągi od lewej strony: św. Stefan, św. Wojciech, św. Stanisław i św. Władysław.
Bogata polichromia figuralno-ornamentalna nie była wykonana jednorazowo i nie przez jednego mistrza. Wszystkie części są jednak bardzo dobrze zharmonizowane. Napis na belce tęczy PICTUM A.D. 1711. należy uważać za datę zakończenia malowania kościoła. Prace te wykonano za czasów duszpasterzowania ks. Jana Gawędy /1696 – 1710/ i ks. Stanisława Wilczka /1710- 1734/. Pieniądze /400 florenów/ na przyozdobienie kościoła zostały zebrane przez lud orawski. Szczegóły odnośnie powstawania polichromii nie są jeszcze dokładnie ustalone.
Polichromię odnowiono z funduszów państwowych w 1951/52.
Na suficie i górnych częściach ścian namalowanych jest 14 wielkich obrazów, przedstawiających sceny z życia św. Jana Chrzciciela. W dolnych częściach ścian i przy obwodzie pułapu są wizerunki świętych. Na całość serii wizerunków składają się 53 obrazy postaci świętych i królów. Życie czterdziestu z nich było związane z historią Węgier, 34 żyło w pierwszych stuleciach państwowości Węgier, kiedy na tronie zasiadali królowie z rodu Arpadów. Wśród malowideł znalazło miejsce trzech polskich świętych: św. Kazimierz /syn króla Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety, córki Albrechta Habsburga, króla Węgier/, znany w historii z nieudanej wyprawy na Węgry w 1371 r. w celu objęcia tronu, ofiarowanego mu przez grupę magnatów zbuntowanych przeciw królowi Maciejowi /obraz przy głównym ołtarzu/, św. Świerad /Andreas Zoerardus, przy lewym ołtarzu bocznym/, św. Benedykt /tylna ściana chóru/ przyszli na Węgry w czasie, gdy Bolesław Chrobry zajął na krótko starą Słowację i zostali przyjęci do klasztoru Benedyktynów w Nitrze.
Oryginalnym uzupełnieniem wyobrażeń historyczno-religijnych są sceny z codziennego życia, przedstawione na obramowaniu chóru. Jest to artystyczna ilustracja zachowywania względnie łamania 10 przykazań boskich. Przy wejściu na chór obraz przedstawia piekło. Po prawej stronie belki tęczowej widnieje herb wspomnianego prymasa Lippay a, po lewej Ferdynanda III, na tylnej ścianie chóru herb rodziny Moniaków, podniesionych w 1674 r. przez króla Leopolda do stanu szlacheckiego.Miejsca między obrazami figuralnymi wypełniono różnorodną ornamentacją. Na stropie namalowano kasetony -z najrozmaitszymi rozetami.
W 1728 r. do drewnianego kościoła dobudowano murowaną kaplicę pod wezwaniem Matki Boskiej Bolesnej. Posiada barokowy ołtarz z posągiem Piety, eksponowanej obecnie w ołtarzu głównym. W 1900 – 1901 r. przebudowano starą barokową wieżę w stylu pseudogotyckim wsuwając ją do nawy i zamieniając baniastą kopułę na iglicowe wieżyczki.
W podziemiu świątyni spoczywają prochy kilku księży, którzy pracowali w Orawce i na dalszych terenach. Pod amboną znajduje się płyta grobowcowa proboszcza parafii Rabczyc ks. Borowicza, najbliższego współpracownika ks. Szczechowicza. Przed wielkim ołtarzem spoczywa budowniczy, pierwszy proboszcz świątyni „almae universitatis catholicorum Arvensium parochus et vicearchidiaconus”, który po 10-letniej działalności na niwie orawskiej złamany nadludzką pracą, zmarł 25 V 1659r.
Budowa kościoła
Kościół drewniany, jednonawowy konstrukcji zrębowej. Orientowany, zbudowany z drewna modrzewiowego. Prezbiterium mniejsze od nawy, zamknięte trójbocznie z boczną zakrystią i murowaną kaplicą na osi. Duża kwadratowa wieża drewniana konstrukcji słupowo – ramowej od frontu, częściowo nadbudowana nad nawą. Ściany zwężające się ku górze i kruchta w przyziemiu. Zwieńczona izbicą i ostrosłupowym hełmem, oraz małymi narożnikowymi wieżyczkami. Dach jednokalenicowy, kryty gontem z wieżyczką na sygnaturkę. Zwieńczoną hełmem ostrosłupowym z latarnią. Stropy płaskie, w nawie z zaskrzynieniami wsparte na słupach. W kaplicy sklepienie kolebkowe. Cenna polichromia z 2 poł. XVII w. i 1711 r. Sceny z życia Świętego Jana Chrzciciela, oraz postaciami królów polskich i węgierskich.
Na stropie barwne kasetony z rozetami, a na ścianach herby: Cesarstwa, arcybiskupa i okolicznych sołtysów. Balustrada chóru muzycznego, pokryta polichromią z postaciami w tradycyjnych strojach szlacheckich i chłopskich – ludowe przedstawienie Dziesięciu Przykazań i muzykujące anioły w okolicy prospektu organowego (barokowy z 2 poł. XVII w.). Zabytkowe organy barokowe z 1670 r., fundowane przez cesarza Ferdynanda III. Na polichromowanej belce tęczowej stara inskrypcja w języku polskim i barokowa Grupa Ukrzyżowania. Ołtarz główny, dwa boczne i w kaplicy, oraz ambona (z wizerunkami ewangelistów i Świetego Jana Nepomucena) barokowe z 1 poł. XVIII w. Liczne rzeźby i obrazy. Polichromowane ławki i konfesjonały. Stacje Drogi Krzyżowej z 1857 r., autorstwa Szczepana Sitarskiego.
Więcej o zasłonach – kurtynach wielkopostnych na stornie o zwiedzaniu kościoła:
Zasłony – opony, kurtyny wielkopostne (Kliknij aby przeczytać)
